Табобатда седананинг ўрни бошқача. Седана инсон танасидаги иммунитет тизимини қувватлантиради ва бир қанча касалликларни даволашга сабаб бўлади.

Ҳазрати Пайғамбаримиз с.а.в.нинг "Седанада ўлимдан бошқа ҳамма касалликларга шифо бордир” (Маснад Аҳмад)ҳадиси шарифи билан унинг нақадар шифобахшлигини айтиб ўтганлар.
Ибн Сино эса "Седана – вужуд энергиясини тузатади, касалликлардан йўқ бўлган бактерияларни тиклайди” дея қайд этган.

Ўзбекистон аҳолиси седанани қадим-қадимдан ўз таомларида қўллаб келади. Ўзбек оби нонлари-ю, сомса-ю, патирларини седанасиз тасаввур қилиш қийин. Шу ўринда бунинг сабабини ҳам айтиб ўтсак, гўштли сомса, ёғли патир ва умуман хамир маҳсулотлари қийин ҳазм бўладиган таомлар сирасига киради. Седана эса ўз шифобахш хусусияти билан оғир таомларни ҳазм қилишга ёрдам беради. Ота-боболаримиз унинг бу хусусиятини яхши билган бўлсалар не ажаб. 
Ислом инсоннинг табиатини мукаммал тарзда тушган диндир. Мусулмон сўзининг маъноси эса "таслим бўлиш”ни билдиради. Ислом буюрган ва Пайғамбаримиз салллалоҳу алайҳи васаллам бизга суннат қилиб қолдирган амаллар бизни ҳам руҳимизни, ҳам соғлиғимизни соғлом сақлашга хизмат қилади. Худди шундай 15 аср аввал шифобахш хусусиятлари айтиб ўтилган седана ҳам бугунга келиб буни илмий тасдиқлар билан исботламоқда.

1959 йилда турли ҳалқаро университетларда 200 дан ортиқ тадқиқотлар олиб борилди. Тадқиқот натижалари ҳайратланарли эди ва турли илмий журналларда чоп этилди.

1989 йил Покистон табобат журналида қора седананинг хусусиятлари ҳақида мақола эълон қилинди. 1992 йилда эса Дакки (Бангладеш) медицина университети департаменти седананинг антибактериал хусусиятлари 5 антибиотик: ампицилин, тетрациклин, катромокзазол, гентамицин ва налидикс. кислотасининг таъсилари билан солиштириб кўрилди. Олинган натижалар таҳсинга лойиқ – қора седана ёғи кўпгина бактерияларга қарши самаралироқ ишлаши ва ундан ташқари медицина препаратларига қаршилик кўрсатиши кучли бўлган вабо, е-коли (хом гўштларда учрайдиган инфекция тури) ва бошқа касалликларга таъсир қиларди.

Табобатда седананинг уруғи ва ёғидан фойдаланилади. Таркибида тана учун керакли моддалар мужассам. Унинг тухуми таркибида 38 % гидрокарбонат, 35 % турли ёғлар, 21 % альбумин (турли оқсиллар) бор. Қолган 6 % эса юздан ортиқ фойдали моддалар мавжуд.

Инсон танаси ёғни ишлаб чиқара олмагани учун уни ташқаридан олишга мажбур. Бир грамм седана инсонга зарур кунлик ёғ эҳтиёжини қондира олади. Докторлар седанани истеъмол қилиш йўлининг энг унумлиси уни эзиб ейиш эканлигини таъкидлашади. Седана имминитет тизимини мустаҳкамлаб, рак, ОИТС каби касалликларга қарши тавсия этилади. Қон босими, иситмани тушириши ва табиий антибиотик каби таъсир кучларига эга.

Шунингдек тана тизимини нормал ҳолига келиши учун седанини 4-6 ой истеъмол қилиш тавсия этилади. Ва яна баъзи докторларнинг тавсиясига кўра седанани маълум бир муддат эмас, умр бўйи истеъмол қилиш яхшироқ, чунки инсон бир умр соғлом бтанага муҳтож бўлади. 
Седананинг қайси касалликларга шифо эканлигини қисқача санаб ўтсак.

Седана куч ва энергия берувчи, иммунитетни кўтарувчи, асаб тизими касалликлари, ички яралар (язва), гижжа, аёллардаги оғриқли ва анормал ҳайз цикли, рак касалликлари, нафас олиш йўллари касалликлари, кўнгил айниши ва қайт қилиш, бўйрак ва жигар касалликлари, бош ва тиш оғриғи, шамоллаш, кўз хасталиклари, юрак, ошқозон касалликларига даво сифатида қўлланилади. 
Танани умумий мустаҳкамлаш учун овқатдан сўнг 1 чой қошиқ қора седана (кунлик миқдор, бундан кўпайтириш тавсия этилмайди) истеъмол қилинади.

Седана ёғи шунингдек она сутини ҳам кўпайтиради. 
Қора седана ёғи соч ўсишини яхшилайди ва сочларнинг эрта оқаришини олдини олади. 
Ҳомиладорлик вақтида истеъмол қилишда эҳтиёт бўлиш лозим.

Фойдалари:

• Микроб, вирус ва турли замбуруғли (грибковые) вирусларга қарши нобуд қилувчи таъсирга эга.
• Қондаги шакар миқдорини тушуради.
• Томир касалликларини тўсқинлик қилади.
• Ҳазмни қўлайлаштиради.
• Вужудни заҳарлардан тозалайди.
• Яраларни тузалишига ва ҳўжайраларни янгиланишига ёрдам беради.
• Аллергик касалликларга фойдали.
• Иммунитет тизимини кучайтиради.
• Гормонал тизим ва руҳ ҳолини соғломлаштиради.
• Болаларда асаб ва тери касалликлари, астма ва аллергияда тавсия этилади.

Қўллаш услублари:

• Касалликларни олдини олиш мақсадида эрталат ва кечқурун оч қоринга овқат ейишдан 15-20 дақиқа олдин 1 чой қошиғи янги янчилган седана ейиш керак. 6 ой мобайнида истеъмол қилиш керак.
• Қон босими баландлиги учун: Наҳорда ва кечқурун оч қоринга овқатдан 15-20 дақиқа аввал 1 чой қошиғи седана ва қоврилмаган кунжут билан биргаликда янчилиб ейилади. Муолажа 6 ой давом этиши керак.
• Седана чойи: Доим ичиб юрилиши керак бўлган чой. Бир стакан қайноқ сувга 1 чой қошиғи янги янчилган седана солинади, сўнгра усти ёпилиб 10 дақиқа тиндирилади. Сўнгра сузиб олиниб ичилади. Бир кунда 2-3 стакан ичиш мумкин.

Астма ва йўталда:

• Кўкрак қафаси седана ёғи билан зайтун ёғи аралашмаси билан уқаланади. ¼ миқдорини тил остида ушланади.

Ич кетиши:

• 1 чой қошиқ седана ёғини бир пиёла қатиқ билан аралаштирилади. Бу аралашмани 3 кун мобайнида кунига 2 марта истеъмол қиланади.

Бош оғриғи:

• 1 ош қошиқ янчилган қора седана,
• 1 ош қошиқ янчилган анис,
• 1 ош қошиқ янчилган қалампирмунчоқ (гвоздика)
• Овқатдан аввал 1 чой қошиқдан истеъмол қилинади. Қоришмани ютиш учун енгил бўлгунга қадар оғизда ушланади. Сув билан истеъмол қилманг!

Ревматизм:

• Бироз миқдорда зайтун билан аралаштирилган седана ёғи қиздирилади, ва оғриқ бор жой бу аралашма билан уқаланади. Шунингдек уйқуга ётишдан аввал асал қўшилган седанали чой ичилади.

Тери касалликларида:

• 1.5 чой қошиқ седана ёғи 1 ош қошиқ зайтун ёғи билан аралаштирилади. Ҳосил бўлган аралашмани юзга суриб 1 соат терида қолдирилади. Сўнгра совун билан ювиб ташланади.

Бош айланиши:

• Седанали чой ичиш тавсия этилади. Шунингдек юз таги ва бўйин орқасига сурилади.

Қулоқ оғриганда:

• Қулоқ оғриқларида ва инфекцион касалликларда қора седана ёғи қулоққа томизилади.

Тўлғоқ тутганда:

• Тўлғоқ оғриқларини енгиллатиш учун седанани қизидириб, сўнгра асал солиб ичиш тавсия этилади.

Рак касалликларида:

• Седана ёғини шикаст етган жойга сурилади. Кунига 3 марта 1 чой қошиқ седана ёғи ва 1 стакан янги чиқарилган сабзи суви (ичишдан аввал чайқатинг) ичиш керак. Бу ичимлик 3 ой давомида ичилади.

Хотирани яхшилаш учун:

• Ялпизни қайнатиб олиб ва сўнгра уни асал ва 7 томчи седана ёғи билан аралаштирилади. Иссиқ ҳолатда хоҳлаган пайтингиз ичасиз. Шунингдек чой ва кофе ичишни камайтиринг.

Дангасаликка қарши:

• 10 томчи седана ёғини бир стакан апельсин соки билан биргаликда истеъмол қилинг. Диққат: Эрталабки намоздан сўнг ухламанг!
• Седананинг янчилган ва асал билан аралаштирилган аралашмаси буйрак ва ўт пуфагидаги тошларни эритишда ёрдам беради.